„Okablowanie inteligentnego domu” – artykuł Macieja Turskiego w magazynie „Forum branżowe”
Forum Branżowe, Maciej Turski
Odcinek 4 – Okablowanie inteligentnego domu
Co przychodzi nam do głowy, gdy myślimy o inteligentnym domu? Dla wielu osób będą to piękne panele naścienne, innym duże szafy elektryczne, a jeszcze innym worek pieniędzy, który woleliby raczej przeznaczyć na egzotyczną podróż. Mi natomiast w pierwszej kolejności przychodzi do głowy okablowanie.
Dlaczego okablowanie
Realizując systemy automatyki w domach wielokrotnie spotykaliśmy się z ograniczeniami wynikającymi z błędnego lub niejednoznacznego poprowadzenia okablowania przez wykonawcę elektryki. W konsekwencji szybko można było zauważyć, że możliwości systemu automatyki w domu są bardzo wyraźnie zdefiniowane przez sposób przygotowania instalacji przewodowej. To zagadnienie dotyczy również bezprzewodowych systemów inteligentnego domu, gdyż większość urządzeń do działania wymaga stałego zasilania.
Czym się charakteryzuje okablowanie inteligentnego domu?
W uproszczeniu wszystkie przewody można podzielić na trzy grupy: zasilające, sterujące i inne. Przewody zasilające, to najczęściej znany nam przewód YDYp, czyli przewód instalacyjny płaski. Pozostaje pytanie o liczbę żył i przekrój. Najpopularniejsze, zgodne z normą przekroje żył w instalacjach trwałych to 1,5 mm2 oraz 2,5mm2. Te drugie stosowane są do gniazd elektrycznych i odbiorników o wyjątkowym zapotrzebowaniu energetycznym (jak na przykład domowa centrala klimatyzacji), zaś przewody o mniejszym przekroju do pozostałych zastosowań (zasilanie napędów rolet, bram, oświetlenia, siłowników i zaworów). Przewód YDYp sprzedawany jest w wersji z różną liczbą żył: najczęściej są to przewody 3-, 4-, i 5-żyłowe. W naszych zastosowaniach wykorzystujemy wszystkie z nich. Trzyżyłowe do oświetlenia pojedynczego, Czterożyłowe do gniazd elektrycznych (dodatkowa żyła umożliwia strefowe sterowanie gniazdami) i pięciożyłowe do napędów oraz bardziej rozbudowanych punktów świetlnych.
Niejednokrotnie okazuje się jednak, że pięć żył to jednak za mało. Po odjęciu żyły ochronnej i neutralnej pozostają nam tylko trzy żyły do załączania obwodów zasilania. A co w przypadku, gdy pojawia się potrzeba połączenia ze sobą kilku rozdzielnic lub niezależnego zasilania dziesięcioma siłownikami w rozdzielaczu grzejnikowym? Zamiast prowadzić kilka przewodów YDYp, można zastosować przewód sterowniczy YKSY (np. 12 x 1,5 mm2), który zapewni nam wystarczającą liczbę żył oraz uprości i uporządkuje instalację. Podsumowując: do zasilania najczęściej wykorzystuje się przewody YDYp (z różną liczbą żył i przekrojów), ale warto również pamiętać o możliwości wykorzystania przewodu sterowniczego.
Przewody sterujące, często określane również jako sygnałowe nie przenoszą wysokich napięć, więc najczęściej mają mniejszy przekrój. Tam, gdzie występuje cyfrowy przesył danych, sprawdza się skrętka, czyli przewód zawierający kilka skręconych ze sobą par żył. Najpopularniejszym tego typu przewodem jest ośmiożyłowa skrętka o przekroju żyły 0,5 mm nazywana skrętką komputerową. Inna, popularną skrętką w systemach budynkowych jest KNX. Jest to charakterystyczny, czterożyłowy przewód o nieco większym przekroju od skrętki komputerowej (0,8 mm), pierwotnie przeznaczony do łączenia urządzeń w standardzie KNX, lecz mający teraz więcej zastosowań.
W przypadku sygnałów nie opierających się na komunikacji cyfrowej, a na przykład na różnicy potencjałów, skrętka, ze względu na konieczność rozwijania i kruchość nie jest najlepszym rozwiązaniem. Wtedy warto rozważyć tak zwany przewód alarmowy, czy domofonowy czyli YTDY. Dodatkowymi zaletami jest łatwe rozróżnianie kolorów żył oraz wersje przewodu z liczbą więcej niż ośmiu żył, które w tych zastosowaniach bywają przydatne.
Przewody sterujące mają za zadanie obsługę urządzeń, którymi – jak mówi sama nazwa – steruje się budynkiem. Będą to przede wszystkim przyciski i panele naścienne, czujniki jakości powietrza i czujniki alarmowe. Przewód sterujący może znaleźć również zastosowanie obok przewodu zasilającego w punktach odbioru energii. Coraz więcej rolet na przykład posiada złącza magistralne (np. RS-485 lub KNX) umożliwiające łatwiejsze sterowanie i większą kontrolę nad urządzeniem.
I wreszcie – przewody z grupy trzeciej, czyli po prostu inne. To wszystkie przewody, które pojawiają się w nowoczesnym (niekoniecznie inteligentnym!) domu i trudno je przypisać do którejś z wcześniejszych grup. Będą to na przykład przewody multimedialne (głośnikowe, HDMI, skrętki), wyrównawcze, czy teletechniczne.
Kluczem do poprawnego wykonania okablowania nowego domu jest przygotowanie spójnego projektu zawierającego wszystkie przewody oraz konsekwentne opisywanie i nadzorowanie prac elektrycznych. Mając do dyspozycji dobrze wykonane okablowanie strukturalne można rozważać wiele różnych systemów automatyki w kolejnych etapach prac.
Maciej Turski,
ekspert ds. inteligentnych domów i nowoczesnych technologii w budownictwie,
autor książki „10 mitów inteligentnych domów”
Bezpłatna wycena online
250 m2
500 m2
750 m2
1000 m2
